پرونده خاموشی‌های پاییزی بسته شد

پس از نزدیک به ۱۶ روز خاموشی های برنامه ریزی شده به دلیل کمبود سوخت نیروگاه ها، وزارت نیرو اعلام کرد که این محدودیت ها به پایان رسیده و از این پس نیازی به خاموشی وجود نخواهد داشت. این تصمیم پس از افزایش عرضه سوخت نیروگاه ها اتخاذ شد.

افق میهن به نقل از ایسنا، خاموشی ها از ساعت ۲۰ برنامه ریزی شده است آبان و پیرو اطلاعیه شورای اطلاع رسانی دولت آغاز شد. در این اطلاعیه تاکید شده است که هدف از این اقدام جلوگیری از استفاده از نفت کوره در نیروگاه ها و کاهش آلودگی هوای شهرهای آلوده مانند اراک، کرج و اصفهان است. سخنگوی دولت در آن زمان گفت: این شرط عدالت نیست که بخشی از جامعه با جان خود هزینه تولید برق را بدهند.

اما چند روز بعد مشخص شد که مشکل اصلی نه تنها آلودگی هوا، بلکه کمبود سوخت نیروگاه هاست. محمدجعفر قائم پناه – معاون اجرایی رئیس جمهور – با اشاره به توقف سوخت نفت کوره در نیروگاه ها گفت: به دلیل کمبود گاز و کاهش ذخایر گازوئیل چاره ای جز اجرای منظم خاموشی ها نداشتیم. این تصمیم به منظور جلوگیری از تولید آلودگی و حفظ ذخایر سوخت مایع اتخاذ شده است.

آمار چه می گوید؟

بر اساس گزارش های ارائه شده در مجلس، وضعیت ذخایر سوخت مایع نیروگاه ها در سال جاری بحرانی بوده است. محسن پاک نژاد، وزیر نفت، سطح ذخایر نفت و گاز در ابتدای سال را حدود ۲۹۰ میلیون لیتر اعلام کرد که نسبت به مدت مشابه پارسال ۸۲۰ میلیون لیتر کمتر است. این ذخایر در مرداد این ماه نیز حدود ۴۳ درصد کمتر از شرایط پایدار نیروگاه بود.

از سوی دیگر مصرف برق در ایران همچنان رو به افزایش است. عباس علی آبادی وزیر نیرو در مجلس از رشد ۸.۷ درصدی مصرف برق در سال جاری خبر داد که تقریبا دو برابر میانگین ۱۰ سال گذشته است. این افزایش مصرف در حالی اتفاق افتاده است که ظرفیت نیروگاهی کشور همچنان با کمبود حدود ۲۰ هزار مگاواتی مواجه است.

مدیریت بحران یا تصمیمات برنامه ریزی نشده؟

در ابتدا دولت با تاکید بر توقف سوختن سوخت، این تصمیم را «فقط» نامید. اما شواهد نشان می دهد که بحران سوخت در نیروگاه ها عامل اصلی خاموشی ها بوده است. وزیر نفت در این خصوص گفت: رشد مصرف گاز خانگی در سال های اخیر باعث ایجاد مشکل در گازرسانی به نیروگاه ها شده است. کاهش ذخایر سوخت مایع نیز باعث شد نتوانیم از تمام ظرفیت نیروگاه ها استفاده کنیم.

در عین حال وزیر نیرو نیز اعلام کرد که «عدم تناسب سوخت» چالش اصلی نیروگاه ها در تامین برق بوده است. وی بیان کرد: با وجود آمادگی نیروگاه ها برای تولید برق، کمبود سوخت ما را مجبور به خاموشی های برنامه ریزی کرد.

پایان خاموشی؛ آیا بحران تمام شده است؟

با افزایش گازرسانی به نیروگاه ها و بازسازی ذخایر سوخت مایع، اکنون دولت اعلام کرده است که دیگر نیازی به خاموشی نیست. وزیر نیرو در این خصوص گفت: در حال حاضر محدودیتی برای تولید برق نداریم و نیروگاه ها در آمادگی کامل هستند.

با این حال سوال اینجاست که آیا دولت توانسته بحران سوخت را به طور پایدار مدیریت کند؟ یا این فقط یک پناهگاه موقت برای عبور از یک دوره بحرانی است؟ کارشناسان معتقدند برنامه ریزی برای افزایش تولید گاز و برق در آینده و جلوگیری از عدم تعادل باید در اولویت قرار گیرد.

انتقاداتی که باقی می ماند

بحران اخیر نشان داد که ضعف مدیریتی دولت قبل در زمینه صرفه جویی در منابع انرژی و عدم شفافیت اطلاعات در دولت فعلی می تواند به اعتماد عمومی آسیب برساند. دولت در ابتدا این خاموشی ها را تصمیمی برای حفظ سلامت مردم و جلوگیری از آلودگی هوا معرفی کرد، اما در نهایت مشخص شد که این اقدام به دلیل کمبود سوخت بوده است.

وزارت نیرو وعده افزایش بیش از ۱۰ هزار مگاواتی ظرفیت و کاهش مصرف تا پیک سال آینده را داده است که می تواند گام موثری در کاهش عدم تعادل برق در سال آینده باشد. همچنین وزارت نفت اعلام کرده است که برنامه ریزی برای سوآپ گاز به عنوان یکی از راهکارهای پیش بینی شده برای افزایش گازرسانی به نیروگاه انجام شده و در شرف نهایی شدن است. همچنین برنامه ریزی برای واردات نفت و گاز نیز به خوبی انجام شده و این میزان نسبت به مدت مشابه سال گذشته افزایش چشمگیری داشته است.

اکنون که خاموشی ها به پایان رسیده است، مردم انتظار دارند دولت اقدامات اساسی تری انجام دهد و در تصمیم گیری های خود شفافیت بیشتری برای جلوگیری از وقوع بحران های مشابه در آینده داشته باشد.