چرا با ۲۴ هزار میلیارد تومان بودجه، آمار مخاطبان صداوسیما بسیار پایین است؟ :: ایران تحلیل

رئیس مرکز پژوهش های صدا و سیما اخیرا اعلام کرده است که دیگر نمی توان درباره ۸۰ درصد و ۹۰ درصد مخاطبان صحبت کرد. دلیلش هم این است که این سازمان همه امکانات را دارد اما چرا چنین انتظاری از تلویزیون نداشته باشیم؟

به گزارش ایران تحلیل، رئیس مرکز پژوهش های صدا و سیما اعلام کرد که دیگر نمی توان درباره ۸۰ درصد و ۹۰ درصد مخاطبان صحبت کرد. همه می دانیم که بودجه صدا و سیما ۲۴ هزار میلیارد تومان است، این بودجه در سال ۱۴۰۲ حدود ۷ هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان بوده است و در یک بررسی جامع متوجه می شویم که در ده سال گذشته بودجه صدا و سیما از ۹۶۷ افزایش یافته است. میلیارد تومان تا ۲۴ هزار میلیارد تومان. به گفته جلیلی، رقمی حدود ۲۳۸۰ درصد افزایش و برای ۲۴ درصد مخاطبان طبق نظرسنجی ایسپا کاهش یافته است.

اما سوال اصلی اینجاست که چرا نمی توان انتظار چنین درصدی از بینندگان را داشت؟ در پاسخ احتمالاً به این ماجرا برمی خوریم که در این بین شبکه رسانه و فضای مجازی هم مطرح شده و یک درصد از مخاطبان را به خود اختصاص داده اند؟ اما چرا تلویزیون حتی ۵۰ درصد مخاطب ندارد؟ به گفته پیمان جبلی، شب یلدا و شب نوروز با هم ۱۶۷ میلیون بیننده برای برنامه ها داشت. از سوی دیگر جبلی اعلام کرد که برنامه های نوروزی ۸ درصد افزایش مخاطب داشته است و این در شرایطی است که آمار مخاطبان تلویزیون قبل از سال اخیر منتشر شده است که نشان می دهد درصد مخاطبان تلویزیون بین ۲ و ۲ درصد است. ۲۲ درصد

از سوی دیگر محسن شکری نژاد رئیس مرکز تحقیقات صداوسیما با اشاره به اینکه تقریبا ۸۰ درصد کودکان برنامه های رادیویی را دنبال می کنند، گفت: در این عصر دیگر نمی توان از ۸۰ درصد و ۹۰ درصد مخاطب صحبت کرد. ” این دوره در سراسر جهان برگزار می شود. چرا که مخاطب دیگر محتوای تلویزیون اعم از فیلم، سریال و برنامه را منحصراً از قاب تلویزیون دنبال نمی کند و به اصطلاح از پخش به سمت پهنای باند رفته است. پهنای باند با فاصله زیاد از پخش پیشی گرفته و به همین دلیل دوره سریال خلوتکن به پایان رسیده است. در آخرین نظرسنجی که الان داریم، تقریبا ۸۰ درصد بچه های ما برنامه های تلویزیونی را تماشا می کنند که فقط محدود به شبکه کودک نیست، بلکه می تواند در شبکه امید و سایر شبکه ها باشد.

۷۰ درصد مردم محتوای تلویزیون را تماشا می کنند

وی افزود: این میزان برای بزرگسالان کمتر است، تقریباً ۷۰ درصد مردم محتوای تلویزیون را تماشا می کنند، در حال حاضر بخشی از آن در تلویزیون و بخشی دیگر در تلویزیون، شبکه سپهر و سایر شبکه های اجتماعی و مجازی است؛ اما در عین حال، مصرف اخبار مخاطبان از محتوای تولیدی ما بیشتر است اگر به شبکه های پخش نگاه کنیم، شبکه سه، آی فیلم و خبر از پرمخاطب ترین شبکه های ما هستند.

رئیس مرکز پژوهش های صدا و سیما در پاسخ به این سوال که بازگشت سلبریتی ها چقدر در افزایش بیننده تاثیر داشته است، گفت: تاثیر داشته اما باید توجه داشت که برنامه های پرمخاطب ما برنامه است. بدون سلبریتی، «محفل» و «زندگی» که حتی دکور هم ندارد. یعنی نباید چنین استنباط کرد که بازگشت تعدادی از چهره ها در افزایش ۸ درصدی نقش داشته است. باز هم می گویم که قطعا تاثیر داشتند اما از قضا پربیننده ترین برنامه های این روزها برنامه های سلبریتی محور نیستند.

شکری نژاد درباره تغییر پارامترهای سنجش مخاطب و ارزیابی اثربخشی برنامه ها با توجه به الزامات جدید گفت: مثلا الان دیگر نمی پرسیم برنامه را دیده اید یا نه؟ بلکه می پرسیم “در چه زمینه ای برنامه را دیده اید؟” تعداد دقایق و ساعاتی که در طول روز به عنوان «مخاطب رسانه ملی» تلویزیون تماشا می کنند.

وی در خصوص تست سلیقه مخاطبان رسانه ملی برای مناسبت های خاص گفت: تست سلیقه یا نیازسنجی برای ایام خاص و مناسبت ها چند ماه زودتر انجام می شود، مثلا از چند ماه پیش این سوال را مطرح می کنیم که افراد چه محتوایی دارند. مایلم در عید نوروز از تلویزیون تماشا کنم و نتیجه آن در اختیار معاون سیما یا صداوسیما قرار خواهد گرفت.

البته با وجود این سوال که مردم چه چیزهایی را دوست دارند، تلویزیون و رادیو نتوانستند مخاطبان زیادی را با خود همراه کنند. چون یکی از پربیننده ترین و پربازیگرترین سریال زیرخاکی بود که نه تنها ۷۰ درصد دنبال کننده نداشت بلکه فقط ۲۶ درصد مخاطب داشت و نه تنها مخاطب بالایی نداشت بلکه با افت هم مواجه شد. مخاطب نسبت به سه فصل قبلی آن. بقیه برنامه ها هم همین وضعیت را دارند و تاکنون محتوایی که ۷۰ درصد مخاطب داشته باشد ارائه نشده است.

اگر صداوسیما مخاطب ندارد چرا باید بودجه ۲۴ هزار میلیاردی صرف آن شود؟

با همه این توضیحات و داشتن بیش از سه هزار پرسنل در صدا و سیما و داشتن بودجه ۲۴ هزار میلیارد تومانی، سوال اصلی این است که چرا دوره مخاطب ۸۰ درصدی به پایان رسیده است؟ و اگر تمام شده چرا ۲۴ هزار میلیارد تومان بودجه به چنین سازمانی اختصاص داده شده است؟

عباس رافعی کارگردان و فیلمنامه نویس در پاسخ به این سوال می گوید: این اتفاق مصداق بارز تناقض است، اگر دوران این تعداد مخاطب گذشته است چرا باید بودجه ۲۴ هزار میلیارد تومانی برای آن هزینه شود. فکر کنید در این زمینه تجدید نظر کنند و بگویند اگر تلویزیون به قول خودشان دانشگاه است و قرار است فرهنگ سازی کند، اگر مخاطبی ندارد و در کلاس این دانشگاه کسی نمی نشیند، چرا باید برای این کار هزینه کنیم. دانشگاه، کسانی را که باید جلوی تلویزیون می نشستند بررسی کنند، الان کجا هستند و چه می بینند و صدا و سیما وظیفه دارد سعی کند کلاسش را به آن سمت ببرد، یعنی اگر فکر می کند که مخاطبان تلویزیون در جای دیگری کوچ کرده اند، بهتر است تلویزیون را در همان رستوران بسازند و به نظر من در برنامه های او اختلاف نظر داشته باشند تلویزیون به سمت برنامه سازی برای مردم حرکت می کند، موفق خواهد بود. اما نکته اینجاست که تلویزیون برای مخاطب برنامه نمی‌سازد، بلکه برای مدیران، مدیر میانی برای مدیر عالی و مدیر عالی برای آقای جبلی، آقای جبلی برای مجلس برنامه می‌سازد و این شیوه برنامه‌سازی ادامه دارد. . در حال حاضر مخاطبان تلویزیون متولی هستند و صداوسیما برای آنها برنامه می سازد بنابراین عنصر مخاطب عمومی از تلویزیون حذف شده است. یعنی تهیه کننده، بازیگر و کارگردان به دستور مدیر گروه، مدیر شبکه و سایر مدیران برنامه می سازند و با خود می گویند مهم نیست مخاطب چه چیزی را دوست دارد، مهم این است که ما تشخیص دهیم مخاطب چه چیزی است. باید دوست داشته باشد.

مهسا بهادری