چرا بسیاری از مجسمه‌های روم باستان بدون سر هستند؟
اگر تا به حال در موزه های هنری امپراتوری روم باستان قدم زده باشید، احتمالاً متوجه شده اید که بسیاری از مجسمه های این دوره بدون سر هستند.
در واقع، اگرچه در مجسمه‌های تمدن‌ها و دوره‌های دیگر، شکستگی کوچک، مثلاً در ناحیه انگشتان یا بینی، معمول است. با این حال، این تعداد زیاد مجسمه رومی بدون سر این سوال را ایجاد می کند که چرا با چنین پدیده ای مواجه هستیم؟
راشل کوزر، استاد کلاسیک و تاریخ هنر در کالج بروکلین و دانشگاه سیتی نیویورک، می‌گوید: «اگرچه اغلب نمی‌توان مطمئن شد که چگونه یک مجسمه سر خود را از دست داده است، سرنخ‌هایی وجود دارد که باستان‌شناسان را به این موضوع سوق می‌دهد. چند دلیل رایج.”
اولین و ساده ترین دلیل بی سر بودن بسیاری از مجسمه ها این است که گردن یک ضعف طبیعی در ساختار مجسمه های انسان است. هنگامی که یک مجسمه هنگام حرکت بین صاحبان قدیمی و جدید سقوط می کند یا به خطر می افتد، گردن معمولاً اولین جایی است که آسیب می بیند.
این سرهای شکسته همیشه تصادفی نیستند. گاهی اوقات رومی ها به عمد سر مجسمه های خود را می شکستند. این کار طی فرآیندی به نام «Damnatio Memoriae» انجام شد.
سنای روم می تواند از این روند برای رای دادن به امپراتوری که پس از مرگ به دلیل خیانت محکوم شده است، استفاده کند. در صورت تصویب این قانون، سنا نام امپراطور را از لیست ها حذف می کرد، اموال وی مصادره می شد و پرتره ها و مجسمه های او مخدوش می شد.
نرون یکی از نمونه های چنین امپراطور بدنامی بود که بسیاری از پرتره ها و مجسمه های او آسیب دیده و یا قسمت هایی از آنها از بین رفت.
علاوه بر این، مجسمه سازان رومی گاهی عمدا مجسمه های خود را با سرهای قابل جابجایی طراحی می کردند که از قسمت گردن جدا می شد.
کنت لاپاتین، متصدی آثار باستانی در موزه جی پل گتی در لس آنجلس، می گوید: این روش به آنها اجازه می داد از مواد جداگانه برای بدن و سر استفاده کنند.
همچنین مجسمه سازان مختلف می توانستند روی یک مجسمه کار کنند و سر را در جای دیگری کاملا آماده کرده و در آخرین مرحله روی بدن نصب می کردند.
آقای لاپاتین می‌افزاید: «مجسمه‌هایی از این دست به وضوح قابل تشخیص هستند، زیرا بدن‌ها سوراخی دارند که مجسمه‌ساز می‌تواند از طریق آن گردن را وارد کند». در آنها به جای شکستگی‌های دندانه‌دار، لبه‌های صافی را در قسمت پایین سر در ناحیه گردن مشاهده می‌کنیم.»
در برخی موارد نادر دیگر، سر این مجسمه ها در دوران معاصر برداشته شده است.
مجسمه های رومی با مبالغ هنگفتی در بازار آثار باستانی خرید و فروش می شوند و دلالان مشهور آثار هنری دریافته اند که می توانند با فروش دو اثر به جای یک اثر، درآمد بیشتری کسب کنند. پس مجسمه ها را سر بریدند.
در موارد معدودی موزه ها توانسته اند دو قسمت از مجسمه را به دست آورند و به هم بچسبانند. اما در موارد متعددی، حفاری در حین جداسازی، باعث شده است که سر و بدنه دقیقاً به هم نچسبند و باستان شناسان مجبور شده اند با تعمیر قطعات آسیب دیده، این دو قسمت را دوباره سرهم کنند.
منبع: یورونیوز
