چرا به شعله آتش خیره می‌شویم؟
یورو نیوز: آتش از زمان های قدیم، از گرم کردن محیط و پخت و پز گرفته تا محافظت در برابر حیوانات و روشنایی، نقشی حیاتی در زندگی بشر داشته است. اما چرا وقتی شعله های آتش را می بینیم هنوز به آن خیره می شویم؟
آیا نگاه کردن به آتش فقط یک رفتار انسانی است یا دلیل عمیق تری در ناخودآگاه ما پنهان است؟ دانشمندان با تکیه بر تحقیقات روانشناسی، انسان شناسی و علوم اعصاب به دنبال پاسخ این سوال بوده اند.
مطالعات نشان می دهد که ارتباط انسان با آتش ریشه عمیقی در تاریخ تکامل ما دارد. بر اساس این تحقیقات، آتش نه تنها وسیله ای برای نیاکان ما بوده بلکه نشانه ای از ایمنی و بقای زندگی نیز بوده است.
یک فرضیه این است که انسان ها با غریزه ای به دنیا می آیند که یاد بگیرند آتش بسازند و کنترل کنند. پروفسور دانیل فسلر، استاد مردم شناسی در دانشگاه کالیفرنیا، لس آنجلس، می گوید: «اگر شما ۱۰،۰۰۰، ۵۰،۰۰۰ یا ۱۰۰،۰۰۰ سال پیش به دنیا آمده اید، برای زنده ماندن به آتش نیاز داشتید و باید یاد می گرفتید که چگونه آن را کنترل کنید. .
به گفته پروفسور فسلر، انسان ها به طور غریزی نمی دانند چگونه آتش تولید و کنترل کنند. این مهارتی است که باید آموخت، اما امروزه، به ویژه در جوامع مدرن، بسیاری از کودکان دیگر یاد نمی گیرند که چگونه آتش را در کودکی شروع کنند، حفظ کنند و از آن استفاده کنند.
پروفسور فسلر می گوید به همین دلیل است که این جاذبه آتش تا بزرگسالی ادامه دارد. او توضیح می دهد: «اگر افراد هرگز این مکانیسم یادگیری را ارضا نکنند، یعنی تجربه کافی در سنین پایین نداشته باشند، این نوعی گرسنگی است که هرگز از بین نمی رود.
از نظر عصب شناختی، مغز ما طوری طراحی شده است که به محرک هایی که آتش ایجاد می کند پاسخ دهد. مشاهده شعله های آتش، آمیگدال یا مرکز عاطفی مغز را فعال می کند و احساسات را تقویت می کند.
مطالعات نشان داده‌اند که تماشای شعله می‌تواند باعث آرامش، کاهش استرس و کاهش فشار خون، ضربان قلب و سطوح کورتیزول (هورمون استرس) شود. به همین دلیل آتش به ایجاد حس آرامش کمک می کند.
در عصر مدرن، با وجود پیشرفت های تکنولوژیکی، جذابیت آتش همچنان قوی است. خیره شدن به آتش، چه در یک شومینه، چه در آتش اردوگاه، یا حتی یک شعله کوچک در یک شمع، جذابیتی دارد که فراتر از فرهنگ ها، زمان ها و مکان ها است.
این جاذبه عمیقاً در روان انسان ریشه دارد و در عین حال دلایل زیادی برای آن وجود دارد: تاریخ، جامعه شناسی، علم و تخیل انسان.
از نظر تاریخی، تسلط بر آتش در دوران ماقبل تاریخ یکی از نقاط عطف در توسعه بشر بود. آتش به اجداد ما اجازه می داد غذا بپزند، گرم بمانند و از خود در برابر شکارچیان محافظت کنند.
آتش علاوه بر کاربردهای عملی، نقش مهمی در مراسم و آیین های باستانی داشت و به عنوان نماد حیات و قدرت شناخته می شد. کشف آتش و استفاده از آن نه تنها یک پیشرفت تکنولوژیکی بود، بلکه سرآغاز فرهنگ و تمدن نیز بود.
از این نظر، آتش ارتباط دیرینه ای با گذشته زندگی انسان روی کره زمین دارد. به عنوان مثال، در اساطیر یونانی، پرومتئوس آتش را از خدایان دزدید و به انسان داد، اما در عوض به شدت مجازات شد.
ققنوس پرنده ای افسانه ای است که با سوختن در آتش دوباره متولد می شود و نماد مرگ و تولد دوباره است. این داستان در فرهنگ های ایران، یونان، مصر، چین و حتی داستان های مدرن مانند هری پاتر دیده می شود.
آتش با شعله های رقصنده، چوب های ترق و زغال های درخشان، اثری تقریباً خواب آور دارد که می تواند توجه ما را به خود جلب کند و واکنش های حسی و عاطفی ایجاد کند.
این جذابیت آتش با تاریخ، روانشناسی و فرهنگ بشری در هم آمیخته است و عمیقاً ما را تحت تأثیر قرار داده است. ممکن است وقتی به آتش در محل کمپینگ یا کنار شومینه خیره می شویم به همه این معانی فکر نکنیم، اما آتش همچنان ما را به فکر و آرامش دعوت می کند.
