چین آنقدر درخت کاشته که نقشه توزیع آب کشور دگرگون شده است
تلاش های چین برای کاهش فرسایش زمین و مقابله با تغییرات آب و هوایی با کاشت درختان و احیای مراتع به طور غیرمنتظره ای جریان آب این کشور را تغییر داده است.
یک مطالعه جدید نشان میدهد که بین سالهای ۲۰۰۱ تا ۲۰۲۰، تغییرات در پوشش گیاهی میزان آب شیرین موجود برای انسانها و اکوسیستمها را در منطقه موسمی شرقی و منطقه خشک شمال غربی چین کاهش داده است. مناطقی که ۷۴ درصد از کل مساحت چین را تشکیل می دهند. در همین دوره، دسترسی به آب در منطقه فلات تبت چین، که بقیه مساحت زمین این کشور را در بر می گیرد، افزایش یافته است.
آری استال، استادیار اکوسیستمهای تابآور در دانشگاه اوترخت هلند و یکی از نویسندگان این مطالعه، به LiveScience گفت: “ما دریافتیم که پوشش زمین تغییر میکند، آب را دوباره توزیع میکند. در چند دهه گذشته، چین سبزسازی گستردهای را انجام داده و فعالانه اکوسیستمهای پررونق را احیا کرده است. این اقدامات باعث چرخه مجدد آب نیز شده است.”
استال توضیح میدهد که سه فرآیند اصلی آب را بین قارههای زمین و جو حرکت میکنند: تبخیر و تعرق آب را به سمت بالا حرکت میدهند، در حالی که بارش آن را به زمین باز میگرداند. تبخیر آب را از سطوح و خاک خارج می کند و تعرق آبی را که گیاهان جذب کرده اند از خاک خارج می کند. این دو فرآیند با هم تبخیر و تعرق نامیده می شوند و میزان آن با پوشش گیاهی، در دسترس بودن آب و میزان انرژی خورشیدی که به زمین می رسد متفاوت است.
بزرگترین پروژه درختکاری چین، دیوار سبز بزرگ در مناطق خشک و نیمه خشک شمال این کشور است. این طرح که از سال ۱۳۵۷ آغاز شد، با هدف کاهش سرعت گسترش بیابان ها اجرا شد. طی پنج دهه گذشته، این طرح پوشش جنگلی چین را از حدود ۱۰ درصد در سال ۱۹۴۹ به بیش از ۲۵ درصد افزایش داده است.
دیگر پروژه های سبز بزرگ در چین عبارتند از “برنامه زمین کشاورزی به جنگل و مرتع” و برنامه حفاظت از جنگل های طبیعی، که هر دو در سال ۱۹۹۹ آغاز شدند. اولین برنامه کشاورزان را تشویق می کند تا زمین های کشاورزی خود را به جنگل ها و مراتع تبدیل کنند، در حالی که برنامه حفاظت از جنگل های طبیعی، قطع درختان در جنگل های اولیه را ممنوع می کند و بازسازی جنگل ها را ترویج می کند.
به طور کلی، پروژه های بازسازی اکوسیستم در چین مسئول ۲۵ درصد از افزایش خالص سطح برگ جهانی بین سال های ۲۰۰۰ تا ۲۰۱۷ هستند.
اما سبز شدن مجدد چرخه آب در چین را به طرز چشمگیری تغییر داده و تبخیر و تعرق و بارندگی را افزایش داده است. برای بررسی این اثرات، محققان از دادههای تبخیر و تعرق، بارندگی و تغییرات کاربری اراضی از منابع مختلف استفاده کردند و همچنین از مدل ردیابی رطوبت اتمسفر استفاده کردند.
نتایج نشان داد که میزان تبخیر و تعرق بیشتر از بارندگی افزایش یافته و بخشی از آب به جو منتقل شده است. با این حال، این الگو در سراسر چین یکسان نیست، زیرا بادها می توانند آب را تا ۷۰۰۰ کیلومتر از منبع آن حرکت دهند، بنابراین تبخیر و تعرق در یک منطقه اغلب بر بارش در مناطق دیگر تأثیر می گذارد.
محققان دریافتند که گسترش جنگلها در منطقه موسمی شرقی چین و احیای مراتع در سایر مناطق این کشور باعث افزایش تبخیر و تعرق شد، اما بارندگی تنها در منطقه فلات تبت افزایش یافت و در سایر مناطق دسترسی به آب کاهش یافت. استال می گوید: «اگرچه چرخه آب در حال فعال تر شدن است، آب بیشتری در مقیاس محلی نسبت به گذشته از دست می رود.
این پیامدهای مهمی برای مدیریت آب دارد، زیرا منابع آب در چین در حال حاضر به طور نامتناسب توزیع شده است. بر اساس این تحقیق شمال کشور تنها حدود ۲۰ درصد منابع آبی را در اختیار دارد، اما ۴۶ درصد جمعیت و ۶۰ درصد زمین های قابل کشت را در خود جای داده است. دولت چین در تلاش برای حل این مشکل است، اما محققان بر این باورند که اگر تاثیر سبز شدن مجدد بر توزیع آب در نظر گرفته نشود، بعید است که این اقدامات موفقیت آمیز باشد.
احیای اکوسیستم و احیای جنگل در کشورهای دیگر نیز می تواند چرخه آب را تغییر دهد. استال می گوید هر گونه تغییر در پوشش زمین باید به طور جداگانه ارزیابی شود تا مشخص شود که آیا برای منابع آبی مفید است یا خیر. زیرا نتیجه این تغییرات بستگی به مناطقی دارد که آب تبخیر شده به صورت نزولات جوی و تا چه اندازه برمی گردد.
این تحقیق در مجله Earth’s Future منتشر شده است.
منبع: زومیت
