کاهش رشد نقدینگی در گرو سلامت نظام بانکی| اتهام توطئه پانزی در بانکها

سومیا شورابی; بازار: دکتر کوروش معصوم پور امیرآبادی، تاجر و مدرس دانشگاه در گفتگو با پایگاه خبری بازار، با تشریح سلامت نظام بانکی و کنترل تورم و همچنین کسری بودجه گفت: ابزار اصلی بانک مرکزی کشورهای توسعه یافته برای سیاست های پولی برای سالها این ابزار به بانک مرکزی کشور پیشنهاد شده است. برخی از اقتصاددانان به اهمیت این ابزار در مهار تورم اعتقاد دارند و برخی نیز معتقدند که می تواند سرعت رشد نقدینگی را کاهش دهد و بر تاثیر آن در کاهش هزینه استقراض دولت تاکید کرده اند (استقراض برای پوشش کسری بودجه انجام می شود).

معصوم پور امیرآبادی می گوید: چندی پیش بانک مرکزی به طور رسمی عملیات بازار آزاد را آغاز کرد. این اقدام بانک مرکزی در بهترین حالت نمایشی و در بدترین حالت راهی برای پوشش کسری بودجه بانک مرکزی است.

این کارشناس بازار مالی توضیح داد: کارکرد بازار آزاد نیازمند چهار مقدمه است.

۱- نظام بانکی سالم

۲- بانک مرکزی مستقل

۳- مخزن بازار

۴- تشکیل صندوق های بازار پول

پیش نیاز عملیات بازار آزاد است.

وی در تعریف نظام بانکی سالم تصریح کرد: ما بانک به معنای سنتی نداریم. در واقع می توان گفت که بانک های ما سالم نیستند، به این معنی که آنها به یک توطئه پونزی متهم شده اند. در نتیجه، ارزش پول به طور مداوم کاهش می یابد. با سالم شدن سیستم بانکی، نرخ رشد نقدینگی کاهش خواهد یافت.

اگر بانک مرکزی باید بدون قید و شرط از کنترل های دولت و بانک ها عبور کند، کنترلی بر حجم پایه پولی ندارد و البته نمی تواند تورم را بدون کنترل پایه پولی کنترل کند.

این مدرس بازارهای مالی همچنین افزود: بانک مرکزی باید مستقل باشد یعنی نباید مجبور به عبور از کنترل های دولت و بانک ها شود، در حالی که بانک مرکزی باید کنترل های دولت و بانک ها را بدون قید و شرط بگذراند، کنترل دارد. بدون پول و بدیهی است که نمی تواند تورم را بدون کنترل پایه پولی کنترل کند.

معصوم پور امیرآبادی در پاسخ به این سوال که اگر بانک مرکزی از کنترل های دولت و بانک ها عبور نکند، گفت: وضعیت سوم بازار، رپو نام دارد که دولت و بانک ها باید وارد شوند بازار مخزن اوراق قرضه هر آنچه که برای رفع نیازهای نقدی خود دارند فروخته می شود. البته برای اینکه بازار رپو پاسخگوی نیاز بانک ها باشد باید عمق داشته باشد و آنچه به آن عمق می دهد وجوه بازار پول است.

از موضوعات مهم در تشکیل صندوق های بازار پول می توان به تعمیق بازار رپو و کاهش هزینه استقراض از دولت برای پوشش کسری بودجه و همچنین توانایی کنترل تورم توسط بانک مرکزی اشاره کرد.

این معامله گر بازار مالی با تاکید بر اینکه تشکیل صندوق های بازار پول با کارکردهای مهمی همراه است، افزود: تعمیق بازار رپو و کاهش هزینه های استقراضی دولت برای پوشش کسری بودجه و امکان کنترل تورم توسط بانک مرکزی. بانک مرکزی از جمله جنبه های مهم شکل گیری وجوه بازار پول است. در صورت تحقق این چهار شرط، عملیات بازار آزاد به ابزار مناسبی برای سیاست پولی تبدیل می شود. البته زمانی که پیش نیاز اول یعنی نظام سالم بانکی فرض شود، سرعت رشد نقدینگی کاهش می یابد و نرخ تورم اگرچه دو درصد نیست، اما احتمالا تک رقمی خواهد شد. و با تامین فرض چهارم هزینه های استقراض دولت کاهش می یابد. و الزامات دوم و سوم نیز برای اجرای عملیات بازار آزاد برای هدف گذاری تورم دو درصد ضروری است.

معصوم پور امیرآبادی در ادامه توضیح داد که دولت به جای آماده سازی بازار آزاد، به بانک ها گفته است که می توانند اوراق دولتی را به جای ذخیره قانونی، مستقیماً به بانک مرکزی بفروشند، یعنی نیازی به بازار رپو نیست که بانک ها و دولت ها بتوانند با هم همکاری کنند. برای تامین مالی بدهی دولت به طور مستقیم از پایه پولی، به بانک مرکزی اجازه می دهد تا به صدور چک و ایجاد تورم ادامه دهد.

سلامت سیستم بانکی سرعت رشد نقدینگی را کاهش می دهد

این کارشناس اقتصادی با بیان اینکه در ایران سیستم بانکی سالمی وجود ندارد، خاطرنشان کرد: در ایران بانک به یک موسسه مالی غیرانتفاعی اطلاق می شود، در حالی که دولت اصرار دارد بانکداری متعارف ربوی و محکوم به فنا است و به همین دلیل نوع جدیدی از آن را ابداع کرده است از این اختراع یک موسسه مالی به نام بانک است که هیچ گونه خصوصیت بانکی ندارد. مشکل اصلی این است که این موسسات مالی به بیماری پونزی مبتلا هستند.

رشد بالای نقدینگی دقیقاً ناشی از پانسی شدن سیستم بانکی است

معصوم پور امیرآبادی در ادامه با ذکر مثالی درباره طرح پونزی توضیح داد: فرض کنید من و شما سال گذشته قراردادی امضا کردیم که در آن پول شما را سرمایه گذاری کردم اما قول داده بودم ۷۰ درصد سود بدهم و اکنون می بینم که سرمایه گذاری بعد از یک سال فقط ۲۰ درصد آورده است. برنده شوید، اما هنوز به شما اطلاع داده نشده است. از طرفی دوستان شما هم می خواهند پولشان را بگیرند، من وانمود می کنم که سرمایه گذاری واقعاً ۷۰ درصد سود داشته است، بنابراین این سود اضافی از همان پولی که پرداخت می شود به دست می آید، یعنی به جای اینکه همه پول را سرمایه گذاری کنم، می دهم. شما یک قسمت از آن را به عنوان سود. دوستان شما ۷۰ درصد افزایش می یابد و از طرفی ارزش دارایی های در دسترس من افزایش می یابد به این می گویند طرح پونزی که ۱۰۰ سال پیش انجام شد و مشخص شد که قبلاً ۲۰ میلیون دلار به سرمایه گذاران ضرر کرده بود و مشخص شد که او ۶۵ میلیارد دلار ضرر کرده بود.

دکتر معصوم پور امیرآبادی در پایان خاطرنشان کرد: بنابراین در مؤسسه مالی پانزی، تعهدات با سرعت بالا، تعهدات نظام بانکی نقدینگی است و سرعت بالای رشد نقدینگی دقیقاً ناشی از پانزی شدن نظام بانکی است.

لازم به ذکر است که توطئه پونزی در سراسر جهان غیرقانونی است اما در ایران به دلیل اصرار دولت بر درس نگرفتن از تجربیات بانکی دنیا مشکلی نیست.