کاهش ریسک معاملات ارزی با راه‌اندازی سامانه «بازار توافقی ارز»
به گزارش افق میهن، رئیس کل بانک مرکزی هفته گذشته دستورالعمل جدید مدیریت نرخ ارز را ابلاغ کرد. علی شهیدی، مدیر معاملات ارزی و عملیات ارزی مرکز مبادلات ایران در گفت‌وگوی تلویزیونی درباره سیاست بانک مرکزی و سامانه «بازار توافقی فارکس» گفت: با راه‌اندازی این سامانه، ریسک ارزهای خارجی افزایش یافته است. نرخ ارز برای صادرکنندگان و واردکنندگان نزدیک به صفر خواهد بود و بانک مرکزی مسئولیت کل فرآیند معاملات را بر عهده خواهد داشت.
نقش کارگزاران در تایید وجود ارز و ریال برای هر معامله
شهیدی در ابتدای برنامه پایش خود درباره دلیل استقرار «سامانه بازار اجماع» ارزی گفت: با سیاست جدید بانک مرکزی، واگذاری عملیات به مرکز مبادلات ارزی انجام شد فرآیندی را تدوین کرد که به موجب آن صادرکنندگان، واردکنندگان و هرکسی که قصد فروش ارز را دارد می‌تواند با مشاوره کارشناسان بانک مرکزی در این سامانه ثبت سفارش کند. این سامانه برای سرمایه گذاران خارجی واردکننده ارز به کشور نیز قابل استفاده است.»
وی در ادامه افزود: فرآیند سامانه «بازار توافقات ارزی» به این صورت است که صادرکننده باید ابتدا مراحل پیش از معامله را انجام دهد. ابتدا باید مشخص شود که صادرات انجام شده و پرداخت آن در حمل و نقل گمرکی انجام شده است. بنابراین، تعیین می کند که هر فرد چقدر ارز می تواند بفروشد. برای کاهش ریسک معامله و اطمینان از وجود ارز، کارگزار صادرکننده باید وجود ارز را تایید کند. سپس صادرکننده یا کارگزار او می توانند سفارش مشتری را در سامانه ثبت کنند.
مدیر مبادلات ارزی مرکز مبادلات ایران، گفت: قبل از اینکه صادرکننده و واردکننده بتوانند از سامانه مرکز مبادلات استفاده کنند، باید مجوز عرضه و تقاضای ارز را دریافت کنند. که بانک مرکزی ندارد می تواند بر نرخ سود مقرر نظارت کند. در این انجمن صادرکننده بالاترین قیمت ارز را نشان می دهد. البته نرخ ارز باید بر اساس قیمت بازار تعیین شود. بانک مرکزی به جز در این مرحله بر تمامی مراحل معامله نظارت کامل دارد.
لغو نگهداری ارز توسط بانک ها و شفافیت کامل در معاملات ارزی
شهیدی درباره مزیت های سامانه «بازار توافقی فارکس» نسبت به شرایط فعلی، گفت: با راه اندازی این سامانه برای اولین بار در کشور سامانه معاملاتی وجود دارد که نرخ ارز را تعیین می کند و معاملات ارزی را انجام می دهد. محیط کاملا شفاف مزیت دیگر این است که ریسک طرفین معامله در زمان تسویه حساب حذف می شود. تا پیش از این یکی از بزرگترین مشکلات معاملات، فروش ارز بود. اما ارز و ریالی برای پرداخت آن وجود نداشت. در این سامانه برای اطمینان از وجود منابع مالی وجوه نقد و ریال به حساب کارگزاری واریز می شود. با این روش ریسک معاملات به صفر می رسد.
وی یکی دیگر از مزایای این سیستم را تغییر نقش بانک ها دانست و گفت: بانک ها تاجر بودند، ارز را خریداری کردند و با راه اندازی این سامانه، نقش بانک ها به دلالی تغییر کرد و اینکه مالکیت ارز بین صادرکننده و واردکننده منتقل می‌شود و بانک‌ها مالک ارز نیستند. ویژگی بعدی کاهش زمان انتقال ارز است. اگر بانکی در انتقال ارز خود با تاخیر مواجه شود، حجم تراکنش آن بانک محدود خواهد شد. بنابراین همه به سرعت پول منتقل می کنند.
مدیرکل ارزهای تجاری مرکز مبادلات ایران در پایان به موضوع ارز چند نرخی اشاره کرد و توضیح داد: بستر سامانه هم برای چند نرخی بودن و هم تک نرخی بودن آماده است بانک مرکزی و دولت تصمیم می گیرند که نرخ ارز چقدر باشد. همانطور که قبلا ذکر شد، بانک مرکزی نمی تواند نرخ ارز را در مجمع توافقنامه اعمال کند و نرخ ارز در این مجمع به صادرکنندگان و واردکنندگان بستگی دارد. نکته دیگر اینکه همه مبادلات باید در یک بازار انجام شود و هر صنفی نمی تواند جدا از بقیه اصناف معامله کند.
