کاهش مزایای مزدی؛ سنوات پایان خدمت کارگران چقدر است؟
مزایای تشویقی و رفاهی موضوع تبصره ۳ ماده ۳۶ قانون کار در محاسبه دستمزد کارگر و بر اساس رای سال گذشته دیوان عدالت اداری مشمول محاسبه سنوات نمی باشد. خدمات و مزایای پایان کار مبنای محاسبه حقوق و سنوات پرداختی کارگر لحاظ نشده است.
ایران تحلیل به نقل از ایلنا، «محاسبه سنوات بازنشستگی کارگران مشمول قانون کار» همواره یکی از موضوعات مورد مناقشه بوده است. در سالهای اخیر در آرای متعددی که از سوی هیأت عمومی دیوان عدالت اداری صادر شده به این موضوع اشاره شده است. و البته در مواردی نیز حکمی موجب لغو تعهدات و الزامات قبلی شده است.
به هر حال آنچه پس از سی سال خدمت به کارگران مشمول قانون کار پرداخت می شود بسیار کمتر از رقمی است که کارکنان دولت تحت عنوان «حقوق پایان کار» دریافت می کنند. پاداش پایان کار کارکنان دولت معمولا چند صد میلیون تومان است.
حال به نظر می رسد طبق آخرین مصوبه دیوان عدالت اداری در سال گذشته میزان مستمری پرداختی کارگران در پایان خدمت مجدداً محدود شده است و در واقع در بهترین حالت اینگونه نخواهد بود. بیش از ۳۰ یا ۴۰ میلیون تومان.
سوال این است که بر اساس آخرین رای هیات عمومی دیوان عدالت اداری چه اقلام و شاخص های حقوقی مبنای محاسبه سنوات و مزایای کارگران است؟ حق قانونی کارگران در زمان پایان خدمت چیست و چگونه محاسبه می شود؟
آرمین خوشوقتی کارشناس ارشد حقوق و روابط کار در رابطه با محاسبه سنوات کارگران گفت: در سال گذشته هیات عمومی دیوان عدالت اداری رای جدیدی در خصوص نحوه محاسبه سنوات کارگران صادر کرد. بر اساس این رأی جدید، رأی ۳۳۲۸ هیأت عمومی دیوان عدالت اداری که در سال ۱۳۹۷ صادر شده بود، اصلاح شد.
این اصلاحیه چه تغییراتی به همراه داشت؟ این کارشناس حقوقی در این خصوص گفت: با این اصلاحیه عبارت «کلیه عناوین مقرر در مواد ۳۴ و ۳۵ قانون کار» از رأی هیأت عمومی دیوان عدالت اداری حذف شد، یعنی در فرمان ۳۳۲۸ که در ۲۳ صادر شد بهمن در سال ۱۳۹۸ صادر و مقرر شد کلیه عناوین مندرج در مواد ۳۴ و ۳۵ قانون کار مبنای محاسبه سنوات یا مزایای پایان کار قرار گیرد اما این مصوبه در سال ۱۴۰۱ به گونه ای اصلاح شد که عبارت کلیه عناوین مفاد مواد ۳۴ و ۳۵ قانون کار از مصوبه قبلی حذف شد.
به گفته خوشتی، بر اساس این اصلاحیه اخیر، آنچه مبنای محاسبه سنوات یا مزایای پایان خدمت کارگران خواهد بود، صرفاً مزد و حقوق است، مطلق مزد و حقوق کارگر یعنی آنچه در قبال آن به کارگر پرداخت می شود. برای انجام کار در ساعات کاری عادی پرداخت شده.
این کارشناس روابط کار ادامه داد: وقتی «دستمزد یا حقوق» ملاک محاسبه سنوات کارگری باشد، به این نتیجه می رسیم که دیگر حقوق مبنای محاسبه سنوات نیست؛ بلکه حقوق و دستمزد کارگران نیز ملاک محاسبه سنوات است. حق الساعی از مبنای محاسبه سنوات خارج است.
تفاوت بین حق امتیاز و دستمزد چیست و چرا دیگر حق امتیاز ملاک محسوب نمی شود؟ خوشختی پاسخ داد: حق الساعی مفهومی بزرگتر و وسیعتر از مزد است. منظور از حق کار کلیه موارد مذکور در مواد ۳۴ و ۳۵ قانون کار می باشد. دستمزد تنها بخشی از حق الساعی است، اما پس از این دیگر حق الساعی مبنای محاسبه سنوات و مزایای کارگر نیست و تنها مزد مبنای محاسبه است، همچنان که مبنای محاسبه اضافه کار است. ، شب کار، عید، مأموریت و کار جمعه هم حق الساعی نیست.
وی در توضیح بیشتر افزود: به این ترتیب مزایای انگیزشی و رفاهی از قبیل کمک هزینه مسکن، کمک هزینه ازدواج، کمک هزینه لوازم مصرفی خانوار و کمک عائله مندی به عنوان دستمزد محسوب نمی شود. اگرچه این اقلام جزء حقوق کار است، اما جزء دستمزد نمی باشد، زیرا در تبصره ۳ ماده ۳۶ قانون کار، این موارد به وضوح از شمول مزد خارج شده است. ضمناً مزد اضافه از قبیل اضافه کاری، جمعه، کار شبانه، نوبت کاری و فوق العاده مأموریتی که به کارگر شاغل در قبال اضافه کاری یا کار شبانه یا کار در روزهای تعطیل یا کار در خارج از کارگاه به کارگر پرداخت می شود جزء نمی باشد. دستمزد و مبنای محاسبه سنوات می باشد. پایان کار کارگر هم شامل نمی شود.
خوشختی در خاتمه گفت: مزایای تشویقی و رفاهی مندرج در تبصره ۳ ماده ۳۶ قانون کار در محاسبه دستمزد کارگر منظور نمی شود و طبق رای سال گذشته دیوان عدالت اداری نمی باشد. در محاسبه سنوات خدمت و مزایای پایان کار گنجانده شده است. به همین ترتیب مبنای محاسبه حقوق کارگر و سنوات پرداختی به وی لحاظ نمی شود. به این ترتیب طبق این مصوبه سنوات کارگر فقط بر اساس مزد و حقوق وی محاسبه و پرداخت می شود.
