کشف سیاره‌ی فراخورشیدی تنها در فاصله‌ی ۱۸ سال نوری از زمین
یک سیاره فراخورشیدی تازه کشف شده به تازگی توجه جامعه علمی را به خود جلب کرده است و ممکن است یکی از بهترین جهان های بیگانه باشد که تاکنون برای نشانه هایی از حیات فرازمینی پیدا کرده ایم.
به گزارش افق میهن و به نقل از sciencealert; این سیاره تنها ۱۸ سال نوری از ما فاصله دارد: GJ 251c، که حداقل جرم آن ۳.۸۴ برابر زمین است. هیجان انگیزترین قسمت داستان چیست؟ این سیاره درست در منطقه قابل سکونت ستاره خود قرار دارد. یعنی در فاصله ای از ستاره خود می چرخد که نه آنقدر نزدیک است که داغ و غیرقابل زندگی باشد و نه آنقدر دور که یخ زده و مرده باشد.
“این سیاره در منطقه قابل سکونت یا “منطقه طلایی” قرار دارد؛ “فاصله ای که در آن آب مایع می تواند در سطح یک سیاره وجود داشته باشد اگر جو مناسبی داشته باشد.”
سورات ماهادوان، اخترفیزیکدان دانشگاه ایالتی پنسیلوانیا می گوید.
جهان های قابل سکونت نادرتر از آن چیزی هستند که ما فکر می کنیم
دانشمندان هنوز در حال کشف ترکیب دقیق عوامل و شرایطی هستند که منجر به زندگی در یک سیاره می شود، اما چند ویژگی کلیدی وجود دارد که قبل از نگاه دقیق تر به هر نامزدی باید در نظر گرفت.
دو ویژگی اولی که دانشمندان به دنبال آن هستند عبارتند از:
۱. ترکیب سنگی سیاره (مانند زمین)، زیرا سیاره ما تنها جهان شناخته شده ای است که میزبان حیات است.
۲. قرار گرفتن در فاصله مناسب از ستاره که درجه حرارت اجازه وجود آب مایع را می دهد – که به آن “حلال حیات” می گویند.
در میان هزاران سیاره فراخورشیدی کشف شده تا به امروز، تعداد کمی از این دو ویژگی را دارند. بنابراین، یافتن سیاره ای که نه تنها این شرایط را داشته باشد، بلکه به اندازه کافی به ما نزدیک باشد تا بتوانیم آن را با جزئیات بررسی کنیم، واقعاً یک گنجینه علمی است.
“چی [GJ 251c] چیزی که آن را به ویژه ارزشمند می کند این است که ستاره میزبان آن بسیار نزدیک است – فقط حدود ۱۸ سال نوری از ما فاصله دارد.
پل رابرتسون، ستاره شناس دانشگاه کالیفرنیا، ایروین می گوید.
از نظر کیهانی، تقریباً همسایه همسایه ماست.»
ستاره میزبان و ویژگی های مداری
این سیاره به دور ستاره ای به نام GJ 251 می چرخد. یک کوتوله قرمز که تنها حدود یک سوم جرم و قطر خورشید است.
از آنجایی که این ستاره کوچکتر و سردتر از خورشید است، منطقه قابل سکونت آن بسیار نزدیکتر از منطقه مشابه در منظومه شمسی است.
این در واقع شناسایی سیاراتی را که در این محدوده می چرخند آسان می کند، زیرا مدار آنها کوتاهتر است و در نتیجه علائم تکراری حرکت مداری آنها را می توان با وضوح بیشتری مشاهده کرد.
تیمی از ستاره شناسان به رهبری کوری برد از دانشگاه کالیفرنیا، ایروین، ستاره GJ 251 را برای بررسی افق میهن کردند. هدف آن ها یافتن جهان های کم جرم نزدیک بود که کاندیدای خوبی برای تصویربرداری مستقیم باشند.
این ستاره قبلاً به عنوان میزبان سیاره فراخورشیدی دیگری به نام GJ 251b شناخته شده بود، یک ابرزمین با جرم حدود ۳.۸۵ زمین و دوره مداری ۱۴.۲ روز که آنقدر به ستاره خود نزدیک است که غیرقابل سکونت در نظر گرفته شود.
علاوه بر این، ستاره شناسان بیش از ۲۰ سال داده رصدی از این ستاره داشتند.
نشانه های دنیای جدید
برای افزودن به داده‌های موجود، محققان مشاهدات جدید و با وضوح بالاتر را برای بررسی دقیق حرکات بسیار دقیق ستاره – ناشی از کشش گرانشی سیارات اطراف آن، انجام دادند.
با خوشحالی بزرگ آنها، در این داده ها، نه تنها سیگنال سیاره شناخته شده مشاهده شد، بلکه شواهدی از وجود جهان دوم نیز به دست آمد. سیاره ای با دوره مداری ۵۳.۶ روز که درست در منطقه قابل سکونت ستاره قرار دارد.
اسرار ناشناخته GJ 251c
در حال حاضر، اطلاعات ما در مورد GJ 251c بسیار محدود است.
کشش گرانشی آن روی ستاره اش به ما این امکان را داده است که جرم تقریبی آن را محاسبه کنیم، اما چون این سیاره در خط دید ما از مقابل ستاره خود عبور نمی کند، قطر و سطح یا خواص جوی آن ناشناخته است.
خوشبختانه، این سیاره یک هدف عالی برای مشاهدات بیشتر است.
محققان بر این باورند که این جهان را می توان در آینده در چارچوب پروژه های تصویربرداری مستقیم شناسایی کرد. در چنین پروژه هایی، اخترشناسان به جای بررسی تأثیرات غیرمستقیم سیاره بر نور ستارگان، مستقیماً خود سیاره را رصد می کنند.
البته این کار آسانی نیست، اما ما درست در آستانه عصر جدیدی هستیم که فناوری های جدید امکان مطالعه مستقیم جهان های بیگانه را فراهم می کند.
“با این سیستم ما در مرز قدرت فناوری و روش های تحلیلی هستیم”
برد می گوید.
اگرچه کشف ما از نظر آماری بسیار مهم است، اما ما همچنان در حال ارزیابی وضعیت سیاره هستیم زیرا ابزارها و روش‌های فعلی ما تا حدی عدم قطعیت دارند.
ما به نسل بعدی تلسکوپ‌ها برای رصد مستقیم این نامزد نیاز داریم، اما آنچه ما نیز به آن نیاز داریم سرمایه‌گذاری هنگفت جامعه علمی است.»
امید به آینده
ما اکنون تنها یک قدم با نسل جدید تلسکوپ ها فاصله داریم. ابزارهایی که قادر خواهند بود نشان دهند که آیا GJ 251c دارای جوی است که گرما را حفظ می کند و شرایطی را برای تشکیل اقیانوس های آب مایع فراهم می کند.
اگرچه هنوز نمی‌توانیم وجود جو یا نشانه‌هایی از حیات در GJ 251c را تأیید کنیم، این سیاره یک هدف بسیار امیدوارکننده برای اکتشافات آینده است.
مهدوان می افزاید.
ما به یک کشف هیجان انگیز رسیده ایم، اما هنوز چیزهای زیادی برای یادگیری در مورد این جهان وجود دارد.
