کپی ایتالیایی، اجرای ایرانی در بازی‌های رودررو در رقابت‌های لیگ فوتبال

فوتبال ایران در ۴۸ ساعت گذشته سرگیجه جدیدی را تجربه کرده است که ارتباط مستقیمی با قوانین وضع شده از سوی سازمان لیگ دارد اما در اجرای آن دو حالت متفاوت در پیش گرفته است. داستان مربوط به قاعده بازی های رو در رو در رقابت های لیگ است تا در صورت امتیاز مساوی سرنوشت تیم ها مشخص شود.

پیش از این لیگ های فوتبال ایران مانند بسیاری از لیگ های دیگر بر اساس تفاضل گل برگزار می شد. یعنی اگر امتیازات دو یا چند تیم در جدول مساوی بود، تیمی که تفاضل گل بهتری داشت بالاتر قرار می گرفت. اما دو سه سالی است که این قانون تغییر کرده و به جای تفاضل گل، نتیجه بازی رودررو تیم هایی که امتیازشان برابر است در نظر گرفته می شود. به عبارت دیگر، اگر دو یا چند تیم در جدول رده بندی امتیازات مساوی داشته باشند، تیمی که در بازی رودررو نتیجه بهتری داشته باشد، در جایگاه بالاتری در جدول رده بندی قرار می گیرد.

این پرونده این روزها به جنجال جدیدی تبدیل شده است. دلیلش هم رقابت تنگاتنگ دو تیم استقلال و پرسپولیس در بالای جدول برای رسیدن به عنوان قهرمانی است. استقلال در حال حاضر در فاصله ۷ هفته مانده به پایان فصل با یک امتیاز از پرسپولیس پیش است اما با توجه به هفته های باقی مانده باز هم این سوال پیش می آید که در صورت تساوی دو تیم در پایان فصل، کدام یک قهرمان می شوند؟

تا دیروز جواب استقلال بود اما دقیقا از دیروز تا الان سناریو عوض شد و اعتراض استقلالی ها را به همراه داشت. دلیل آن نیز اظهارات سهیل مهدی، مدیر کمیته مسابقات سازمان لیگ در تلویزیون است. وی گفت: اگر امتیاز دو تیم مساوی باشد، تفاضل گل تیم قهرمان را مشخص می کند. علت ناراحتی استقلالی ها از این موضوع به موارد قبلی برمی گردد.

پیش از این تصور می شد که اگر دو تیم از نظر امتیازی مساوی باشند و در بازی های رودررو نتیجه مساوی داشته باشند، قانون گل های خانگی تیم بالاتر جدول رده بندی را مشخص می کند. استقلال در این فصل در دیداری که میزبان خود بود با نتیجه ۰-۰ و در دیداری که پرسپولیس میزبان آن بود ۱-۱ به ثمر رسید. به همین دلیل آبی پوستان معتقدند به دلیل گلی که در خانه حریف زده می شود، حتی اگر امتیاز آنها با پرسپولیس برابری کند، باید در رتبه بالاتری قرار بگیرند. موضوعی که حالا از سوی سازمان لیگ فدراسیون فوتبال رد شده است.

اما این داستان به اینجا ختم نمی شود. چرا که پیش از این در سناریویی مشابه سازمان لیگ و خود سهیل مهدی اعلام کرده بودند که در صورت وقوع چنین اتفاقی، یعنی دو تیم امتیاز یکسانی داشته باشند و بازی برگشت مساوی شود، زدن گل در خانه حریف ملاک است. در لیگ بیست و دوم بود که قانون تفاضل گل حذف شد و موفقیت در بازی های رودررو ملاک بود. در عین حال اعلام شد در صورت عدم برتری یک تیم نسبت به تیم دیگر در دو بازی رفت و برگشت، گل زده شده در خانه حریف در اولویت قرار خواهد گرفت. در همین فصل استقلال و پرسپولیس در کورس قهرمانی بودند که دو دیدار آنها با تساوی به پایان رسید. بازی خارج از خانه به میزبانی آبی پوشان با تساوی بدون گل به پایان رسید و در این رقابت که قرمزپوشان میزبان بود، دو تیم به تساوی یک بر یک رضایت دادند. گل استقلال در دیدار رفت باعث شد این تیم در دوئل رودررو با دست بالا به ادامه لیگ ادامه دهد.

اگرچه زمان زیادی از این اتفاق نمی گذرد اما چرخش جدید سازمان لیگ جنجال جدیدی به پا کرده است.

همچنین نباید فراموش کرد که این قانون حتی اگر از روی دست ایتالیایی ها کپی شده باشد، خالی از اشکال نیست.

کپی از ایتالیایی ها

فدراسیون فوتبال ایران با الهام از رقابت‌های سری آ ایتالیا، برای گامی روشن‌تر در راستای شفاف‌سازی نتایج در لیگ، تغییراتی در قانون اعمال کرد. دقیقا با کپی برداری از قوانین آن لیگ تفاضل گل را حذف کردند و بازی حضوری را وارد قانون کردند. البته مسئولان فوتبال ایتالیا در این زمینه شفاف عمل کرده و جایی برای بحث باقی نگذاشته اند. در قوانین تعیین شده برای سری آ ایتالیا آمده است که در صورت تساوی دو یا چند تیم، مراحل زیر اجرا می شود:

۱- امتیاز بازی حضوری

۲- تفاضل گل بازی های رو در رو

۳- تفاوت گل

۴- گل های زده بیشتر

۵- برگزاری بازی پلی آف در صورت تساوی در تمامی مراحل فوق جهت تعیین تیم قهرمان، تیم های شرکت کننده در لیگ های اروپایی و ….

مسئولان سازمان لیگ فوتبال ایران دقیقاً چنین سناریویی را برای لیگ ایران تجویز کرده اند، اما بندی که جنجال آفرین شده بحث گل های زده شده در خانه حریف است که ادعا می شد در لیگ ایران در سال جاری اعمال می شود. گذشته. البته اخیرا اسنادی منتشر شده که نشان می دهد سازمان لیگ از فصل گذشته به وضوح این موضوع را از دستور کار خارج کرده و همه چیز را شبیه لیگ ایتالیا کرده است. به همین دلیل موضوع گلزنی در خانه حریف حذف شده و در صورت تساوی در امتیاز بازی های رودررو و تفاضل گل آن بازی ها، رده بندی در جدول بسته به تفاضل گل آنها در لیگ برتر.

از آنجایی که این موضوع به صراحت ابلاغ شده است، حتی در سال ۱۴۰۲، استقلالی ها نمی توانند اعتراضی داشته باشند، زیرا از قبل از چنین موردی اطلاع داشتند. اما اینکه چرا یک کپی ساده از ایتالیایی ها به سبک ایرانی ها اجرا شد تا دردسر ساز شود، یکی از مواردی است که مسئولان سازمان لیگ باید درباره آن توضیح دهند.

همچنین نباید فراموش کرد که این قانون حتی اگر از روی دست ایتالیایی ها کپی شده باشد، خالی از اشکال نیست. دلیل حذف تفاضل گل و جایگزینی قاعده بازی های حضوری به صفر رساندن احتمال تبانی است. در لیگ های مختلف سابقه داشته که در هفته های گذشته تبانی برای افزایش تفاضل گل شکل گرفته است. برای از بین بردن این عادت زشت، قانون تفاضل گل حذف شد تا فوتبال سالم تر شود. حالا اما قانونگذار فراموش کرده است که اگر امروز دو تیم در شرایط یکسان یعنی در شرایطی که امتیازها برابر است، بازی های رودررو را به تساوی بکشانند، قانون تفاضل گل می تواند همان شبهات همیشگی را به دنبال داشته باشد.

البته این موضوع به معنای اتهام زدن به تیم ها نیست، بلکه واقعیت این است که اگر تفاضل گل شبهه هایی را به وجود آورد، باید سازوکاری اتخاذ شود تا این عامل کمترین تاثیر را در سرنوشت تیم های مختلف داشته باشد.

با این حال، اگرچه داستان با جنجال همراه بود، اما ساده تر شده است. در ایران نیز مشابه نسخه اصلی ایتالیا خواهد بود. دقیقاً همان طور که سهیل مهدی گفت در صورت تساوی تفاضل گل کل در رده بندی تیم های استقلال و پرسپولیس در پایان فصل تاثیر خواهد داشت چون بازی رودرروی آنها برابر است. . اگرچه این مورد می تواند در ادامه فصل به سناریوهای جالب تری منجر شود. به عنوان مثال، اگر تفاضل گل بین دو تیم و گل های زده شده در پایان برابر باشد، یک بازی در زمین بی طرف تکلیف تیم قهرمان را مشخص می کند.