گزینه پزشکیان برای وزارت خارجه کیست؟

گمانه زنی ها درباره افق میهن مسعود مزیکیان برای وزارت با معرفی یکی از مطرح ترین دیپلمات های کشورمان در سال های اخیر افزایش یافت.

سیاست خارجی دولت چهاردهم مهمترین رکن دولت برای رفع موانع جهش اقتصاد ایران خواهد بود. چه اینکه مسعود بیزیکیان بارها از همان مناظره های افق میهناتی به این موضوع اشاره و تاکید کرده است که بدون لغو تحریم ها نمی توان متغیرهای منفی اقتصاد ایران را کنترل کرد. بنابراین افق میهن افرادی که در تیم سیاست خارجی دولت ایفای نقش می کنند از اهمیت فوق العاده ای برخوردار است. از سوی دیگر حضور پر رنگ دیپلمات‌های ارشد وزارت امور خارجه در رقابت‌های افق میهناتی و حضور پر رنگ آن‌ها در جلسات تخصصی پزشکی که محور پرسش‌ها سیاست خارجی بود، نزدیک‌ترین چشم‌انداز را از چگونگی مدیران آینده سیاست خارجی به دست می‌دهد. حضور خواهد داشت.

برجسته ترین دیپلمات ستاد افق میهناتی پزشکان جواد ظریف بود که به ارتش تک نفره ستاد وی تبدیل شد و با سفرهای استانی خود سعی کرد دفاعی مفصل از اقدامات خود در هشت سال دولت روحانی انجام دهد. این دفاع به این دلیل بود که سعید جلیلی به نمایندگی از دولت سوم روحانی به پزشکان حمله کرده بود و انتشار اطلاعات گمراه کننده و اکاذیب در مبارزات افق میهناتی وی حضور دیپلمات های معتدل را بیش از پیش برای پاسخگویی به آنها ایجاب می کرد. .

جلیلی از ابتدا سیاست خارجی پرتنش در کنار رقابت چالش برانگیز در خاورمیانه را در دستور کار خود قرار داده بود و ناظران سیاسی یکی از دلایل شکست وی در افق میهنات ریاست جمهوری را ناتوانی وی در پاسخگویی به تحولات خاورمیانه می دانستند. و راهکارهای او برای رفع تحریم ها. ارزیابی می شوند. در عین حال گروهی از تحلیلگران معتقدند که جلیلی اساساً به دنبال رفع تحریم ها نبوده و زندگی خوب خود در ایران را در تحریم ها تعریف کرده است. او نه در مناظره ها و نه در سخنرانی های دیگر پاسخی برای این موضوع نداشت و تکرار سیاست مقاومت در برابر غرب نشان داد که راه حل واقع بینانه ای برای رفع تحریم ها ندارد.

اما آنچه کمپین پزشکان را متمایز می کرد، حضور جواد ظریف، عباس عراقچی، مجید تخت روانچی و مهدی سنایی بود که تحصیلات آکادمیک و تجربه آنها در سیاست خارجی ایران می تواند دید روشنی از حل مسائل سیاست خارجی را برای مردم ایران به ارمغان بیاورد. بنابراین به نظر می رسد با پایان افق میهنات و روی کارآمدن مسعود بیزیکیان، این چهار دیپلمات، محور سیاست خارجی دولت چهاردهم به رهبری مسعود بیزیکیان را مشخص کنند.

بررسی نظرات پزشکان نشان می دهد که وی در رویکرد سیاسی ایران به شرق و غرب تعادل دارد و هر یک از این دیپلمات ها با توجه به تجربه خود در وزارت امور خارجه نقشی در هدایت سیاست خارجی دولت خواهند داشت. بنابراین، ناظران سیاسی با توجه به مسائل سیاست خارجی ایران در جنگ غزه، پرونده هسته ای، برجام، پیمان های شرقی شانگهای و برجام، جنگ اوکراین و حضور ائتلاف غربی در دریای سرخ پیش بینی می کنند. اینکه سیاست خارجی دولت چهاردهم مبتنی بر توازن روابط شرق و غرب خواهد بود، باید در راستای حفظ منافع ملی متمرکز شود.

هرچند طبق شنیده ها عباس عراقچی محتمل ترین گزینه وزارت امور خارجه دولت چهاردهم است و تا زمان تحلیف به عنوان رئیس کمیته هماهنگی با وزارت امور خارجه افق میهن شده است. مراسم سید عباس عراقچی تحصیلات خود را در رشته روابط بین الملل در دانشکده روابط بین الملل وزارت امور خارجه آغاز کرد و مدرک کارشناسی ارشد خود را در رشته علوم سیاسی در دانشکده علوم سیاسی دانشگاه آزاد اسلامی تهران دریافت کرد. سپس مدرک دکترای خود را در رشته اندیشه سیاسی از دانشگاه کنت انگلستان دریافت کرد.

وی در یک دوره چهار ماهه در دولت دهم سخنگوی وزارت امور خارجه و از سال ۱۳۹۲ تا ۱۳۹۶ نیز معاون حقوقی و بین الملل وزیر امور خارجه بود. او از دی وی از سال ۱۳۹۶ تا شهریور ۱۴۰۰ معاونت سیاسی وزیر امور خارجه را بر عهده داشت. وی در تمامی مذاکرات ایران و گروه ۱+۵ حضور داشت و تا پایان مذاکرات هسته ای ایران و دستیابی به برنامه جامع اقدام مشترک، به عنوان مذاکره کننده ارشد در متن مذاکرات حضور داشت و مورد توجه قرار گرفت. دومین نفر ایران در مذاکرات پس از محمدجواد ظریف.