یک اختراع انگلیسی با اسم فارسی که خبرساز شد

در اوایل قرن نوزدهم در هند، در مناظر خشک و صخره‌ای با پوشش گیاهی کم، کت قرمز سربازان ارتش بریتانیا خودنمایی می‌کرد و آنها را آسیب‌پذیر می‌کرد. به همین دلیل برای اولین بار فکر کردند که باید کمتر دیده شوند.

جین تینان، مورخ فرهنگی و نویسنده کتاب لباس‌های ارتش بریتانیا و جنگ جهانی اول: مردان در خاکی، می‌گوید: «قرن نوزدهم دوره جنگ‌های کوچک استعماری بود و ارتش بریتانیا از این جنگ‌ها چیزهای زیادی آموخت. چیزهای زیادی در مورد لباس و نحوه استراتژیک تر بودن و نحوه استفاده از یونیفرم به عنوان بخشی جدایی ناپذیر از عملیات های میدان نبرد.”

راه حل رنگی بود که انگلیسی ها آن را “خاکی” می نامیدند. یعنی نوعی قهوه ای مایل به زرد روشن که با محیطی که سربازان در هند مستعمره تردد می کردند، هماهنگی داشت. کلمه «خاکی» که انگلیسی ها برای این رنگ به کار می بردند، همان کلمه «خاکی» فارسی به معنای «رنگ غبارآلود» بود. این واژه از طریق فارسی زبانان یا اردو زبانان شبه قاره به زبان انگلیسی راه یافت.

تصویر اتوکروم مربوط به سال ۱۹۱۵ که سربازان فرانسوی را در سنگر با لباس‌های آبی و خاکی نشان می‌دهد. عکس از Jean-Baptiste Tournasaud

رنگ خاکی اولین استفاده گسترده از فناوری استتار در لباس های نظامی بود. تیم نیوآرک، نویسنده یونیفرم های برنجی، لباس «خاکی» را «بزرگترین تغییر در آینده لباس های نظامی» نامید.

رنگ خاکی با ۱۷۶ سالگی هنوز یک رنگ رایج نظامی است، اما به رنگ لباس جوانان، تجار و ماجراجویان نیز تبدیل شده است و مفاهیم استعماری خود را در طول تاریخ به همراه داشته است.

از میدان جنگ تا دانشگاه

اولین استفاده از پارچه خاکی در لباس نظامی به سر هری لومسدن، بنیانگذار سپاه راهنماها در هند و معاون او، ویلیام هادسون، نسبت داده می شود. سپاه راهنماها که در سال ۱۸۴۶ در زمان اشغال کمپانی هند شرقی بریتانیا تأسیس شد، متشکل از سربازان هندی بود که به عنوان پیشاهنگ عمل می کردند و از طرف ارتش هند بریتانیا در نبرد شرکت می کردند. در سال ۱۸۴۸، هادسون گفت که استفاده از این لباس باعث می شود راهنماها در سرزمینی پوشیده از گرد و غبار “نامرئی” شوند.

لباس‌های خاکی اولیه با رنگ کردن پارچه‌های پنبه‌ای سفید با گل محلی تهیه می‌شد. یعنی واقعا “خاکی” بودند و فقط رنگ خاکی نبودند. اما در پایان قرن بیستم، سربازان شروع به تهیه پارچه های رنگ شده از انگلستان کردند. در این دوره، بریتانیا عمدتاً پنبه را از ایالات متحده و مستعمرات آن در هند و مصر وارد می کرد.

لباس نظامی خاکی اولین استفاده گسترده از استتار تاکتیکی بود و پارچه سبک برای نبرد در مناطق گرم مناسب تر بود. در سال ۱۸۹۷، خاکی یونیفرم رسمی تمام نیروهای بریتانیایی خارج از کشور شد. ارتش های دیگر به زودی شروع به پوشیدن لباس های خاکی کردند، از جمله راف رایدرهای ایالات متحده که در جنگ اسپانیا و آمریکا می جنگیدند و سربازان آفریقای جنوبی در جنگ بوئر.

زنان بریتانیایی هنگام خدمت در مقر نیروی دریایی آمریکا در لندن در طول جنگ جهانی دوم، رنگ خاکی می پوشیدند. مواد سبک وزن، در طیفی از رنگ های ملایم، یونیفرم های نظامی محبوب آن زمان بودند. عکس از آرشیو دیلی هرالد، موزه ملی علوم و رسانه

خاکی برای توصیف طیفی از سایه های کرم، زرد-قهوه ای، قهوه ای روشن و خاکستری-سبز استفاده شده است و استفاده از این سایه ها در لباس های نظامی در طول جنگ جهانی اول و دوم گسترش یافت.

استفاده های متداول غیرنظامی از خاکی در این دوره رایج شد، از جمله لباس های خاکی برای کارگران معدن و کشاورزی، و همچنین فعالیت های تفریحی مانند تنیس، گلف، پیاده روی و کمپینگ. در اوایل قرن بیستم، تصویری رمانتیک از ماجراجویان خاکی پوش در حال کاوش در سرزمین های جدید، مطالعه فرهنگ های “عجیب” و تسخیر حیات وحش پدیدار شد.

در نزدیکی راکسال، در ایالت بیهار هند، دانشمندان آمریکایی در حال شکار پرندگان بر روی یک ماشین دستی هستند که توسط یک کارگر هل داده شده است. پس از جنگ جهانی دوم، کاوشگرانی که یونیفرم های خود را طراحی می کردند، بیشتر خاکی می پوشیدند. امروزه مورخان مد می گویند که این استفاده از رنگ خاکی در واقع تکرار لباس های استعماری بوده است.

این تصویر آرمانی از خاکی به جذابیت آن در میان غیرنظامیانی دامن زد که به دنبال تقلید از لباس کاشفان و ماجراجویان بودند. در ایالات متحده، رنگ خاکی در میان طبقه کارگر و کسانی که مانند تدی روزولت در فضای باز به کاوش می پرداختند، محبوبیت بیشتری پیدا کرد.

به گفته تریسی پانک، مورخ Levi Strauss، این شرکت بازاریابی لباس‌های خاکی رنگ در فضای باز را در دهه ۱۹۱۰ آغاز کرد. لوی استراوس به تولید محصولات خاکی ادامه داد که برای سربازان بازگشته از جنگ، دانشجویان کالج و بعدها برند شلوار خاکی داکرز که انقلاب تجاری کژوال را در دهه ۱۹۹۰ به راه انداخت، جذاب بود.

مدهای خاکی غیرنظامی در قرن بیستم رایج شد و در میان کارگران، دانش‌آموزان ثروتمند، تاجران و دانش‌آموزان محبوب بود، اما خاکی همیشه ویژگی نظامی خود را حفظ کرده است.

۱۹۵۳، دانش آموزان پسر در یک آزمایشگاه بزرگ شنوایی در واشنگتن دی سی نفر در حال مطالعه زبان هستند. در آن زمان، شرکت ها شروع به تولید انبوه شلوارهای خاکی رنگی کردند که در کلاس درس و دفتر می پوشیدند.