یک کارشناس اقتصاد انرژی: مصرف بنزین در ایران به هیچ وجه بیش از حد نیست

یک کارشناس اقتصادی می گوید: رابطه مالی حوزه انرژی به گونه ای نیست که دولت برای واردات بنزین به همان شکلی که برای سایر کالاها پرداخت می کند دلار پرداخت کند. در این بخش ایران در گذشته واردکننده بنزین بوده است و اغلب این واردات مشابه ترخیص است.

افق میهن، مسعود مزیکیان در جریان تبلیغات انتخاباتی تاکید کرد که بدون اطلاع افکار عمومی تصمیمی نخواهد گرفت و برنامه ای برای افزایش قیمت بنزین ندارد. با این حال وی در اظهارات اخیر خود، رویه فعلی کشور در حوزه انرژی را مضر دانست. تکرار این مواضع از سوی عارف نشان می دهد که دولت ادامه روند فعلی را محتمل نمی داند. همین اظهارات کافی بود تا بحث ها در مورد سناریوهای احتمالی نرخ حامل های انرژی داغ شود. اگرچه در گذشته بخش مهمی از کارشناسان اقتصادی از شوک درمانی و تعدیل ساختاری حمایت می کردند، اما با توجه به تجربیات تلخ گذشته به نظر می رسد دیگر چنین اتفاق نظری وجود ندارد.

در همین رابطه همت قلی زاده کارشناس اقتصادی در گفت و گو با خبرآنلاین خاطرنشان کرد: معتقدم آقای رئیس جمهور و دولتمردان به درستی در جریان جزئیات روابط مالی انرژی قرار نگرفته اند. بنزین را به قیمت دلار آزاد بخرید و با قیمت یارانه ای بفروشید» به این معنا نیست که کشور بنزین مورد نیاز خود را با دلار نقد وارد کند.

وی در ادامه افزود: خرید بنزین برای واردات به کشور به هیچ وجه شبیه سایر کالاهای وارداتی نیست که لیست آن از گمرک قابل مشاهده است، در حالی که واقعیت امر به هیچ وجه اینگونه نیست. یعنی بنزین مانند سایر کالاها خریداری و وارد کشور نمی شود و به همین دلیل روابط مالی حوزه انرژی با بسیاری از بخش های کشور متفاوت است.

این کارشناس اقتصاد انرژی افزود: ما سال هاست که واردکننده عمده بنزین بوده ایم، همیشه این گونه بوده است (حداقل قبل از شروع پتروشیمی ستاره خلیج فارس)، یک کشتی نفتی از کشور به کشورهایی مانند چین می رفت. یا هندوستان و سپس معادل همان بنزین وارد کشور شود در واقع اینطور نیست که ما برای بنزین مصرفی در کشور معادل نرخ بین المللی آن بپردازیم و واردات این حامل مهم انرژی در کشور باشد. به این ترتیب، هیچ دلاری برای نگرانی وجود ندارد.”

وی با توجه به اینکه حتی در این سناریو هم از نفتی که می توانست صادر شود برای تولید بنزین استفاده می شد، تصریح کرد: در حال حاضر کشور ما در تحریم است و زمانی که نفت صادر می شود امکان بازگشت ارز به کشور وجود ندارد. بنابراین حداقل می توان با قاطعیت گفت که منابع زیادی صرف واردات بنزین به کشور نمی شود.

قلی زاده که فارغ التحصیل دانشگاه شهید بهشتی است، گفت: مسئله اساسی این است که کشور ما به عنوان یکی از بزرگترین و مهمترین دارندگان منابع نفت و گاز در جهان به این وضعیت نرسد و دلیل این امر این است. نارضایتی به دلیل مصرف زیاد یا قیمت ارزان نیست، بلکه به دلیل تولید ناکافی است.

وی درباره تاثیر افزایش قیمت بر کنترل مصرف خاطرنشان کرد: در کنار غیرمنصفانه و غیرمنصفانه بودن این پیشنهاد باید به این موضوع عمیق تر رفت، وقتی می گویند گران کنید تا مصرف کاهش پیدا کند، یعنی گرانی. به طوری که فقرا و مستضعفان نتوانند آن را بخرند و فقط صاحبان ثروت و سرمایه بتوانند از آن سود ببرند.

این کارشناس اقتصادی با رد این ادعا که باید شکاف قیمتی کاهش و در نهایت یکسان شود، گفت: هزینه های تولید در ایران و سایر کشورها یکسان نیست و به همین دلیل یکسان سازی قیمت ها اقدام بسیار زیانباری است.

قلی زاده درباره اینکه یارانه پنهان چیست و در کدام کشورها به جز ایران استفاده می شود، پاسخ داد: مفهوم یارانه پنهان یک مفهوم ساختگی است که عامل افزایش قیمت در ایران شده است و با مقایسه قیمت بین بازار داخلی و در بازارهای منطقه ای و بین المللی ادعا می کنند که یارانه های پنهان به برخی کالاها از جمله حامل های انرژی پرداخت می شود، چنین چیزی در این سطح، نه تنها در دنیای امروز، بلکه در اقتصاد کشور ما تا قبل از آن مطرح نبود. یا دو دهه

وی ادامه داد: مصرف در کشور ما به هیچ وجه زیاده روی نمی کند، این حرف هایی است که مدام بدون مبنای اساسی مطرح می شود و بر اساس آمار رسمی وزارت نفت می توان نشان داد که وضعیت مصرف حامل های انرژی در ایران با وجود ترافیک فعلی، جاده های نامناسب و خودروهای پرمصرف، اساس مشکل کنونی کمبود تولید در کشور است مشخص شده است که نرخ رشد انشعاب برق ۵ درصد بوده در حالی که نرخ رشد مصرف تنها ۴ درصد افزایش داشته است!

وی افزود: زمانی که جمعیت کشور افزایش می یابد طبیعتا مصرف نیز افزایش می یابد، با تغییر سبک زندگی متغیرهای مختلفی نیز تغییر می کند و اینها واقعیت های کشور است که باید برطرف شود، در این سال ها باید به روز و پالایشگاه های خود را کارآمدتر کنیم و از استهلاک صنایع به ویژه در بخش نفت و گاز جلوگیری کنیم تا بتوانیم نیازهای کشور را مطابق با تغییرات نسلی تامین کنیم.

قلی زاده با اشاره به سیاست سال ۱۳۸۵ که قیمت برخی از فرآورده های پالایشگاهی بر اساس قیمت جهانی تصویب شد، گفت: این اقدام باعث شد پالایشگاه هایی که در آن زمان ۱ درصد از محصولات تولیدی خود را به قیمت جهانی می فروختند. به گونه ای که امروز ۲۰ درصد از کل تولیدات پالایشگاهی کشور را تشکیل می دهند، در نتیجه همزمان با کاهش ارزش صنایع کشور، انگیزه تولید بنزین در بین پالایشگاه های داخلی نیز کاهش یافت.

این کارشناس اقتصاد انرژی با اشاره به بحران تولید در کشور خاطرنشان کرد: مشکل عدم تعادل انرژی قیمت نیست، بلکه ناشی از ساختارهای عملیاتی و مالی است که تولید کشور با آن دست و پنجه نرم می کند و با سیاست های غلط، انگیزه تولید تغییر کرده است و از سوی دیگر علیرغم اینکه بخش مهمی از تولید پالایشگاه ها به قیمت جهانی فروخته می شود، آنقدر از سرمایه گذاری غافل شدند که به سمت سوخت گازوئیل روی آوردند این صنایع به سمت بهره وری بیشتر می روند.”

قلی زاده با تاکید مجدد بر عدم اطلاع رسانی مناسب به پزشکان در خصوص کمبود انرژی، تصریح کرد: از نظر فنی این گفته که ما دلار برای بنزین دادیم اشتباه است و با توجه به ساختار مشکل مالی و عملیاتی تولید در کشور، اگر همه واردات را وارد کنیم. بنزین مورد نیاز ما از نظر اقتصادی اقتصادی تر از تولید داخلی است.