کنکاشی بر رویدادهای تئاتری کشور با درنگی بر یک پدیده نوپا سه ‌آغاز

افق میهن – سید محمد حسن موسوی کیانی: اولین دوره جشنواره هماغاز بیست و ششم به طور رسمی برگزار می شود. دی ۱۴۰۲ با معرفی برگزیدگان خود در دور نهایی به کار خود پایان داد. معمولاً جشنواره هایی از این دست با هدف معرفی استعدادهای جوان به عرصه تئاتر کشور و با نسبت دیدن بهترین نمایش های شهرستانی و تهرانی پایتخت و همچنین تشویق نسل جدید با نگاه کمی و کیفی برگزار می شود. در تولید آثار نمایشی از مهمترین دستاوردهای آن می توان به ارائه راه میانبر و ساده شده برای معرفی آثار این شرکت در عرصه نمایشگاه عمومی اشاره کرد. جوانانی که دارای خلاقیت، پشتکار و شوق جوانی هستند، اما پایه مالی قوی ندارند و برای مردم و هنردوستان ناشناخته هستند. چنین جشنواره هایی می توانند نقش مهمی در معرفی نمایش ها به تهیه کنندگان و سالن های خصوصی داشته باشند و آثار برگزیده نیز می توانند در سال آینده شانس حضور در مجموعه تئاتر شهر را پیدا کنند. به گفته سید جواد طاهری، مدیر محترم مجموعه تئاتر شهر در روز اختتامیه، سجاد افشاریان از ایده پردازان و پیشنهاد دهندگان این جشنواره بود. امیر موسی کاظمی دبیر جشنواره بوده است که در کارنامه کاری خود در «تالار هامون» دبیر اولین جشنواره تئاتر هامون نیز بوده و در حال حاضر یکی از همکاران هادی حجازی فر در تئاتر «هامون» – هامون اول است. جشنواره ای که در بهمن برگزار شد در سال ۱۳۹۷ به همت هادی حجازی فر و با اهدافی مشابه جشنواره همگاز برگزار شد – و یکی از بزرگان تئاتر ایران کیومرث مرادی که اخیرا پروژه مشترکی را با سجاد افشاریان به پایان رسانده بود. از داوران آن یا بهتر است بگوییم سرپرست تیم داوری جشنواره. مسئولیت آن را بر عهده داشت، از همه آنها برای برپایی این جشنواره تشکر و قدردانی می کنم. البته حسن نیت و حسن فاعلی اگر همراه با حسن فعلی نباشد
عمل آنها فقط برای سازندگان و بنیانگذاران آن و نه فقط برای آنها پاداش اخروی به همراه دارد
فعل حق تمام نمی شود، بلکه مشمول قاعده ضرر نیز خواهد بود. معرفی برگزیدگان جشنواره
و حتی معرفی کاندیداها شبهه نفوذ، فرمایشات دوستانه، جانبداری در قضاوت، احترام به نام و رای بزرگان تئاتر کشور را در بین شرکت کنندگان ایجاد کرد. همه گروه‌های شرکت‌کننده موافق هستند که نمایش «بعد» نمایش خوبی است، اما در همه‌چیز آنقدر خوب نبود که بتواند جوایز متن، کارگردانی، بازیگر نقش اول و آن را در بالاترین سطح و البته به دست آورد. ، آنها نمایش های شایسته ای بودند که بسیار شایسته بود. حتی نامزدهای جایزه در هیچ یک از بخش‌ها شناسایی نشدند. رابطه دوستانه و همکاری سجاد افشاریان با آیدین تیمبرچی و مهدی زندیه بر هیچکس پوشیده نیست، حتی حاشیه هایی برای نمایش «فراموشی» به تازگی ایجاد شده بود تا اینکه سرانجام نام سجاد افشاریان به عنوان تهیه کننده نمایش «فراموشی» نوشته شد. به کارگردانی مهدی زندیه و آیدین تیمبرچی در نظر گرفته شده است این اتفاق کمی بعد و در جشنواره «هم آغاز» تکرار می شود تا نام سجاد افشاریان به عنوان تهیه کننده از نمایش «آن برد» به نویسندگی و کارگردانی حذف شود. مهدی زندیه و آیدین تمبرچی. از سوی دیگر صمیمیت مرتضی کوهی نویسنده و کارگردان نمایش «بعد» با هادی حجازی فر و البته دبیر جشنواره «هم آغاز» امیر موسی کاظمی و حتی تشکر کوهی از حجازی فر در مراسم اختتامیه شبهه افکار عمومی را بیشتر کرد و حالا نمایش «آن برد» پس از او مهمترین جوایز جشنواره را از نمایش «بعد» دریافت می کند. در این میان تنها نمایش «پشت در» به کارگردانی پرهام خاکزاد که دوست و همکار سجاد افشاریان و کیومرث مرادی بود، بدون کلاه مانده تا بهانه ای باشد برای پایان دادن به شایعات یا پاسخی برای برخی مدیران. گروه ها تا نمایش «پشت در». در” چون از تله انفجاری برای جلب توجه به آن نکته استفاده شد، نمایشی که قرار است در جشنواره فجر هم حضور داشته باشد. چرا اسماعیل نجار یکی از داوران جشنواره است، با اینکه خودش است مترجم نمایشنامه «در انتهای گلو» منتشر شده توسط انتشارات مهراندیش، عمداً نام خود را از روی مترجمان نمایش حذف کرده و تنها نام همکارش نیکی نصیری به عنوان مترجم باقی مانده است؟ دور از ذهن نیست، یا دکتر اسماعیل نجار از ابتدا جزو مترجمان نمایشنامه «در انتهای گلو» نبوده و مانند برخی از اساتید دانشگاه که دانشجویان همه ترجمه هایشان را انجام می دهند و اساتید قبول می کنند.
پایان نامه یا اعتبار نام آنها در کنار دانشجو در ترجمه و مقاله قرار می گیرد
گاهی اوقات خود اساتید تا به حال مقاله یا نمایشنامه را نخوانده اند! بحثی هم دارند که اسم دانشجو را استادش می شناسد و میانبر برای دیده شدن نام دانشجویانی است که معمولا در سنین پایین هستند و دانشجویان هم قبول می کنند و متاسفانه در حال تبدیل شدن به یک رویه در کشورمان و یا دوم اینکه دکتر اسماعیل نجار موضوع را می دانسته و عمداً این کار را انجام داده تا نام خود را مخفی کند و به عنوان «زاد و باند» معرفی نشود تا مورد اعتراض سایر گروه های اجرایی که نیستند. به هر جایی متصل است، وگرنه چرا نیاز به حذف نام او وجود داشت؟ آیا نمایشنامه های ترجمه شده جایزه می گیرند؟ آیا متون ترجمه شده توسط نمایشنامه داوری می شوند؟ یا مثلا بهترین ترجمه متون خارجی در داوری جشنواره گنجانده شده است؟ بنابراین قطعاً عمدی بوده که رابطه گروه اجرایی نمایش «در انتهای گلو» با دکتر نجار به عنوان قاضی و ذی نفع اثر مخفی بماند.

تجربه نگارنده به عنوان یکی از داوران جشنواره هامون (بخش دولتی) که سابقه همکاری نزدیک با هادی حجازی فر برگزارکننده جشنواره هامون و امیر موسی کاظمی به عنوان دبیر جشنواره را دارد، ابتدا توجهی نکردم. به شایعات یاد شده، زیرا نه از هادی حجازی فر، نه از امیر موسی کاظمی و نه حتی از داوران قسمت اول، هر کدام از نام های شناخته شده در عرصه تئاتر کشور هستند و داوران قسمت دوم (قسمت محبوب) تحت تأثیر قرار نگرفته و حتی سفارش داده نشده است. از این رو ابتدا گمان کردم که شایعات فوق با تخیل گروه های اجرایی و تئوری های توطئه ایجاد شده و عدم کسب جوایز موجب بروز و گسترش این گونه شایعات می شود و در کشور ما بازنده ها همواره برندگان را متهم به داشتن جوایز می کنند. رانت و مافیا، و این چیز جدیدی نیست. در مورد دکتر نجار به دلیل اینکه ایشان را از نزدیک نمی شناسم قضاوتی ندارم اما شخصا با این لاپوشانی ها موافق نبودم و نیستم زیرا شفافیت مانع از بروز شایعات می شود اما یک چیز باعث شده واقعیت را در نظر نگیرم. شایعات و یا اغراق در مورد وقایع ذکر شده بسیار غیر منطقی است. و آن شنیدن صحبت های گروه های اجرایی درباره نمایش «ناگفته های هشت سال زنانگی» است.
برای بسیاری از آنها این سوال پیش آمده که آیا یکی از قوانین حضور در جشنواره سمغاز عدم شرکت در اجرای عمومی تئاترها نیست؟ نمایش «ناگفته های هشت سال زنانگی» که سابقه حضور در تئاترهای عمومی را دارد سفارش داده شد و با تاثیر چه کسانی به این جشنواره راه یافت؟ این نمایش که سال گذشته هم جایزه جشنواره استانی و هم اجرای عمومی در تهران را دارد، جواز حضور در این جشنواره را کسب کرد و حتی جایزه نقش اول زن را به صورت گروهی، دیپلم افتخار بهترین کارگردانی و رتبه دوم را از آن خود کرد. برای بهترین بازی می دهد. با این فرض که او با شایستگی جایزه را برد، آیا تخلفی از قانون جشنواره وجود ندارد؟ و عجیب ترین اتفاق زمانی می افتد که برگزارکنندگان به اعتراض گروه های دیگر توجهی نمی کنند.
جایی که جدای از حرف و حدیث هایی که قابل اثبات نیست، اما همین یک مورد ذکر شده رسما سلامت جشنواره را زیر سوال برده و خروجی جشنواره (حسن فعلی) به اهداف تعیین شده رسیده و مشمول قاعده ضرر است. . هم بی طرفی مجموعه تئاترشهر به عنوان مجموعه دولتی زیر سوال رفته و هم گروه های اجرایی به برخی افراد مشکوک شده اند. به جای تولید کار باکیفیت، تمرکز گروه های اجرایی در حاشیه است، مانند ارتباط با برخی دست اندرکاران برای جشنواره های بعدی. با این اوصاف جشنواره ای با بودجه محدود و مستقل از دبیر جشنواره که در یک مجموعه دولتی برگزار شد با توضیحات صدرالشرح نقل می شود. نه تنها برای تئاتر کشور به صرفه نیست، بلکه از دوره بعد به جای رقابت بین گروه های نمایشی، صحنه رقابت بین رفقای برگزارکننده خواهد بود. تأثیرات منفی گسترده بر ذهن مدیران تئاتر به قدری واضح و آشکار است که تعدادی از گروه های اجرایی به این نتیجه رسیدند که به جای اینکه به دنبال تولید اثری با کیفیت باشند، به دنبال مشورت و صمیمیت با گروه داوری و کسانی هستند که به گفته نظر آنها، برندگان را انتخاب خواهد کرد. جابه جا کرده است برخی از عوامل دیگر گروه های شرکت کننده که خود را مستحق می دانستند نیز ناامید شده اند. به گفته آنها حضورشان برای خالی نبودن طومار بوده و مانند برنامه هم رفیق شهاب حسینی نقشی جز تماشاگر مهمانان برنامه که از دوستان صمیمی یکدیگر هستند و در روز پایانی، آنها ایستاده و با تعجب برای توزیع جوایز تشویق کردند.
اگر تامین مالی کامل این جشنواره توسط چهره های شناخته شده سینما و تئاتر کشور از جمله هادی حجازی فر، سجاد افشاریان، کیومرث مرادی و … انجام شده است، چرا جشنواره در یک مجموعه دولتی با امکانات دولتی برگزار می شود؟ چرا هاموگان در تئاتر خصوصی مثل جشنواره هامون برگزار نشد؟
اگر بر اساس شایعات ذکر شده در مورد جشنواره هامون بود و واقعاً آن شایعات رخ داده بود، برگزاری جشنواره کار غیراخلاقی بود، زیرا تمام هزینه های جشنواره توسط بخش خصوصی و بیشترین هزینه ها انجام شده است. از هادی حجازی فر، اما جشنواره ای که در مجموعه دولتی برگزار می شود و باید بگویم مهمترین مجموعه تئاترهای دولتی کشور باید شفاف و عاری از تخلف باشد و اینجا تخلف مشهود و یک واقعیت است. کمیته یاب باید از نهادهای بالادستی تشکیل شود و ابعاد مسائل و شایعات را بررسی و به نهادها گزارش دهد.
انجام دادن
جشنواره «هم آغاز» که با نیت خیر آغاز شد و با تلاشی ستودنی برگزار شد اما بازخرید نشد. با توضیح، نگارنده بر این باور است که با برنامه ریزی دقیق و پیش بینی تمهیدات متعدد کمیته بازرسی، دومین جشنواره «هم آغاز» در صورت برگزاری می تواند با رفع ایرادات و اشکالات و همچنین تغییر و تعدیل شفاف شود. مراحل انتخاب برای شرکت در جشنواره و همچنین داوری نمایش ها. و عاری از تخلف، از انتشار شایعات و بدبختی ها جلوگیری کرده و گامی مهم در معرفی جوانان خلاق، مستعد و شایسته این مرز و بوم به عرصه تئاتر کشور بردارد. به خواست خدا